Cyberculture, Cultural Asset Management, and Ethnohistory Preserving the Process and Understanding the past
نام نویسنده:
دکترسیموس راس Seamus Ross
مدیر HATII دانشگاه گلاسگو
منبع:
http://eprints.erpanet.org/61/01/sross_cyberculture_and_process.pdf
تاریخ انتشار: 19/06/2003
متن مقاله:
مقدمه
زمانیکه کودکی بیش نبودم، هر تابستان مدت سه ماه را در روستایی بدون تلویزیون میگذراندم.چون تلویزیون نبود اغلب اوقاتم را به مطالعه مجموعهی 29 جلدی دائرهالمعارف بریتانیکا که والدینم برایم خریده بودند، میگذراندم.در آن اطلاعات و دانش زیادی برگرفته از تجربیات، مطالعهی پدیدههای طبیعی، تحلیل منابع تاریخی، و پژوهش در بقایای گذشته بود.هر مقاله ترکیبی بود از آثار بسیاری از اندیشمندان و روشهای مختلف پژوهش را منعکس میکرد.آنها همه به انحاء مختلف به سایر مقالات وابسته بودند یا به نوعی با آنها در ارتباط بودند.اکنون از زمان ویراست یازدهم آن مجموعه زمان بسیاری گذشته و در تجدید نظرهای بعدی مقالات بسیاری تعویض، تولید، تصحیح و یا کنار گذاشته شدهاند.اما ویراست یازدهم همهی آنچه ما از یک منبع اطلاعات انتظار داریم را داشت:
• یکی از آنها مستند و معتبر بودن محتوا و منابع این دائرهالمعارف بود (به عنوان مثال فرمت کردن اطلاعات،نحوه ارائه آن ها،معرفی آثار جدید،آثاری که توسط ناشر برجسته یا موسسه انتشاراتی به زیور طبع آراسته گردیده است)؛
• این مجموعه از انسجام درونی برخوردار بود؛
• به نظر میرسید که به این زودیها از میان نمیرود یعنی مجلداتش از هم نمیپاشد (هرچند از زمانیکه من آن را خوانده ام یعنی دهه 1960 تاکنون ورق هایش کاهی شده (به زردی گراییده و کاملاً آسیب پذیر شده است)؛
• کامل (جامع) بود؛
• قابل فهم و سهل الوصول بود؛ و،
• اطلاعات آن منحصربه فرد بود-و مطلب تکراری نداشت، هرچند که نسخه های بسیاری از
آن در کتابخانه و منازل موجود بود.
اگرچه من دیگر وقت ندارم که تابستان را در کنار دریا بگذرانم و شبها دائرهالمعارف بخوانم در عین حال، همچنان از اطلاعات و ارتباط بین آنها لذت میبرم.ویژگیهایی که دائرهالمعارف بریتانیکا را منبعی مناسب و مطلوب میکند میتواند راهنمایی برای ایجاد یک بانک اطلاعاتی اینترنتی باشد.
اما، اینترنت، چیزی بیش از یک کتابخانهی عظیم دیجیتالی است که منتظر باشد تا مطالبی از آن برداشت شود، تحلیل شود، ذخیره شود، و بازیابی شود.این فضا (اینترنت) فضایی است با اطلاعات و مواد با کیفیت عالی و موادی با کیفیت پایین و همچنین عمدتاً مطالبی غیرقانونی.ما درخصوص حفظ چنین مطالبی یا «متنی»، به معنای پسامدرنی کلمه صحبت نمیکنیم.ما اکنون اهمیت محوری فضای اجتماعی، بافت، و تعامل اجتماعی را که در بطن اینترنت نهفته است را میشناسیم.از نگاه ما تجربهی استفاده از اینترنت به لحاظ فرهنگی قابل تعریف است.دنیای مجازی و دنیای واقعی عمدتاً متضادند.درست است که فرهنگ مجازی ویژگیهایی دارد که آن را از سنجههای سنتیتر فرهنگ جدا میکند، در عین حال مرز بین این دو دنیا هیچگاه مشخص نبوده است؛ تکامل فضاهای اقتصادی، اطلاعاتی و اجتماعی این امر را به خوبی نشان میدهد.بعلاوه فرهنگ مجازی یک فرهنگ نیست-[بلکه] فرهنگهای بسیاری است؛ دنیای است از اندیشمندان، شهروندانی از طبقات متوسط، و انحراف ها.وب منبعی فرهنگی است که جامعه معاصر باید آن را مدیریت کند و وب سرمایهای فکری است که باید از آن برداشت کرد و آن را به نسلهای بعد انتقال داد.
پیش از پرداختن به مسئله ذخیره دیجیتالی محتوای اینترنت و خاصه محتوی وب باید به مسئله اهداف این کار به پردازیم.چرا ما مایلیم اطلاعات اینترنتی را حفظ کنیم و با چه هدفی آن را برای آینده نگه میداریم؟ مسأله در اینجا نحوهی پژوهش در مورد فرهنگ مجازی و دستاوردهای آن، و نیز نوع اطلاعاتی است که ما برای مستند کردن فرهنگ نیازمندیم.مسأله، مسألهی گزینش است و مسألهای است که تمام نهادها، مانند کتابخانهها و آرشیوها، میکوشند تا در دیگر بافتها به آن بپردازند.به عنوان مثال، چند کتابخانهی تحقیقاتی و عمومی در انگلستان نسخههای از روزنامهی Sun The را نگهداری میکنند، در عین حال این روزنامه روزانه حدود 5/3 میلیون تیراژ دارد. اما، کتابخانههای بسیاری، نسخههای The Times را دارند و این در حالی است که تیراژ این روزنامه کمتر از یک پنجم نشریه SUN است.چرا یک روزنامه نگهداری میشود و روزنامهی دیگر نگهداری نمیشود؟ یک پاسخ این است که کتابدارها هم عقیدهاند که The Times برای انگلستان است و یک روزنامهی «ثبتی» است، اما چه چیزی »ثبت» میکند؟ عقاید سیاسی، خبر، تفاسیر اجتماعی، ورزش، یا تمام این حوزهها.از نگاه فرهنگ عوام مردم The sun دریچهای غنی بر روی انگلیسیها میگشاید و در آینده مورخان آن را بی ارزش خواهند یافت.فرهنگ های عامه همواره هماگونه که باستانشناسان و مورخان در نیمه دوم قرن 20 به آن توجه دارند همواره در حال مستند سازی بوده است.در دفاع از اینترنت حصول اطمینان از حفظ تعادل در شیوه های جمع آوری ضروری است آنسان که لازم است تمام ابعاد فرهنگ از فرهنگ عامه تا فرهنگ خاصه مدنظر باشد.
ماهیت پویای اینترنت مستندسازی آن را دشوار میکند و عمدتاً آنچه را شما در آن مییابید در آینده وجود ندارد، حتی پس از گذشت روزها، سرویسهای خبری اینترنتی نیز چند دقیقه یا چند ساعت بیشتر دوام نمیآورند. این سیاست مطالعهی علمی اینترنت را دشوار ساخته است.اما در کل اینترنت به مثابهی یک فضای فرهنگی و اجتماعی مجازی بسیار غنیتر از محتویاتش است.در اینجا بین مطالعه اینتنرت و فرهنگ مجازی آن و مستندسازی »فرهنگ های جهان واقعی (غیرمجازی)» تعادل وجود دارد.اینترنت به مثابه فضای فرهنگی و اجتماعی مجازی بسیار غنی تر از محتوی آن است.
در بررسی مسأله نگهداری عناصر فرهنگی موجود در فضای مجازی این موارد باید بررسی شوند:
• کیفیات منحصر به فرد فرهنگ مجازی و عناصر الکترونیکی اینترنت محور (مثل صفحات وب، تصاویر، متن)؛
• مسائل مربوط به انتخاب (به عنوان مثال خواه بر ملاک های اولویت بندی شده مبتنی باشد یا همه چیز را در بر بگیرد)، دسترسی، و توصیف یا تشریح عناصر الکترونیکی اینترنتی (مثلاً صفحات وب)؛
• مسائل قانونی (مثلاً کپی رایت، مالکیت، حفاظت اطلاعات، امنیت ملی، علائم تجاری، حقوق انحصاری)؛
• پیچیدگی روزافزون وب (که ناشی از استفادهی روزافزون از صفحات پویای وب است) که پایگاه داده های بنیادین آن را تقویت می کند؛
• مشکلات مربوط به نگهداری و دسترسی دراز مدت و تضمین قابل استفاده بودن عناصر الکترونیکی اینترنت (مثلاً اینکه برخی عناصر وجود دارند که تنها از طریق پیوند یا چند نرمافزار خاص قابل دسترسی و استفاده هستند)؛ و،
• نیاز به روشهای مطالعه این عناصر که ممکن است حفظ و نگهداری شده باشند (مثلاً چه کسانی مجازند تا به آرشیوهای اینترنتی دسترسی پیدا کند، اینکه چگونه باید از این آرشیوها و عناصر استفاده کرد، چگونه باید آنها را کنترل و نظارت نمود).
فرهنگ مجازی و منابع اطلاعاتی اینترنتی چه تفاوتی با مواد سنتی می کنند؟ اساساً دو گونه اطلاعات در فضای اینترنت وجود دارد:
1. اطلاعاتی که آنها را به مثابهی یکی از محصولات »جوامع واقعی» میتوان طبقهبندی کرد؛ و،
2. اطلاعاتی که آنها را به مثابهی یکی از محصولات جوامع مجازی میتوان طبقهبندی کرد.
محصولات جوامع واقعی شامل انتشارات الکترونیکی مثل مجلات الکترونیکی، کتابهای الکترونیکی و صفحات وب، و انتشارات الکترونیکی نهادها، مانند پایگاه داده ها، ایمیل هایی که سران دولتها و وزرایشان و سایر سران دولت رد و بدل میکنند، می باشد، این موارد توسط اینترنت و شبکه های خصوصی توزیع می شوند.محصولات جوامع مجازی نیز شامل، ایمیل ها و صفحات وب میشود، اما آنها شامل محصولات گروههای خبری، فهرست کاربران ایمیل، MUDها، و اتاقهای چت میشوند.برخی از آنها مانند مکالمات بین دو خارجی در خیابان، یا (مکالمات اتاقهای چت)، ثبت نمیشوند.به مرور زمان این تمایز بین حقیقی و مجازی پیچیده تر و مبهم تر خواهد شد؛ به عنوان مثال بنگرید به بحث خسته کننده جولیین دیبل درخصوص تجاوز در فضای مجازی (1996و 1998) یا بررسی دونات درخصوص هویت و فریبکاری در جوامع مجازی به عنوان شاهد این مسئله.
تاکید بر دستاوردهای جوامع واقعی به مثابه محور بحث چندان دشوار نیست، اما بررسی گرایشات و طرز تلقیهای مورخان معاصر نشان میدهد که مورخان آینده عمدتاً به پدیدهی اجتماعی اینترنت و فضای ارتباطی آن علاقهمند خواهند شد تا انتشارات الکترونیکی اندیشمندان که به اینترنت ارسال می دارند.چندین سال قبل فکر کردم که »تأثیر دراز مدت اینترنت بر دانش به افزایش کیفی، کمی، و تنوع منابع اطلاعاتی دیجیتالی بستگی دارد».اکنون عمده اطلاعاتی که در وب وجود دارد، عملاً برای جامعه علمی امروز غیرقابل استفاده است.مطمئناً، ابزارهای دیجیتالی تسهیلاتی را برای چاپ و انتشار فراهم می کنند که دستگاه های چاپ از آن عاجزند، به عنوان نمونه به امکاناتی می توان اشاره کرد که برای طیف وسیعی از داده های (مثلاً تصویری یا صوتی) و ساختارها(مثلاً پایگاه داده ها) در قالب یک اثر علمی، توزیع اطلاعات و مطالب در سطح گسترده، و تحلیل مجدد و همزمان اطلاعات موجود در پژوهش های عالمانه به کار می روند.از برخی اندیشمندان درخصوص مزیت اینگونه تسهیلات و امکانات سوال شده است.همزمان عامه مردم، موسسات عمومی و خصوصی اینترنت و خاصه وب را مکانیزمی برای توزیع و فراهم نمودن اطلاعات می دانند و از نگاه آن ها اینترنت فضایی است که افراد در آن می توانند با سایر کاربران دور و نزدیک ارتباط برقرار نمایند.جذابترین سؤالات سؤالاتی است که به نحوه استفاده مردم از اینترنت و منابع آن، تأثیر آن بر شکلدهی به وقایع، و نوع دیدگاههایی که این وسیله درخصوص فرهنگ عامه به ما میدهد، مربوطاند.