فرهنگ رسانه
فصلنامه تحلیلی و پژوهشی ارتباطات اجتماعیفرهنگ رسانه
فصلنامه تحلیلی و پژوهشی ارتباطات اجتماعیمخاطب، مکمل حلقه‌ی تعامل در وبلاگ‌نویسی - بخش دوم
امینی، بلاگر: مستمر نویسی از مهم‌ترین شاخصه‌های افزایش مخاطب در وبلاگ است
به اعتقاد یک بلاگر، مستمر نویسی در خصوص مسایلی که برای افراد مهم و جذاب باشد، یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های افزایش مخاطب در وبلاگ است.
آسیه امینی، نویسنده وبلاگ "وارش" افزود: « بهترین وبلاگها، آن‌هایی هستند که ویژگی " دربرگیری " بیشتری داشته باشد، به طوری که بتوانند حس و فکر مشترکی را با افراد زیاد تری در میان بگذارند و بیشتر به باورهای مشترک افراد یا حتا عواطف مشترک بپردازند.»
وی با بیان این که مخاطب سنجی و مخاطب شناسی وبلاگ، نیازمند یک کار تحقیقی است، گفت: «این رسانه از یک طرف بسیاری از حدو مرزهای رسانه‌های دولتی، خصوصی و حتی وب سایت‌ها را شکسته و دایره‌ی مخاطبان خود را وسیع‌تر کرده است و از طرفی خود سانسوری رسانه‌های دیگر باعث شده که وبلاگ‌نویسان تبدیل به خبرنگاران پراکنده‌ای از سراسر کشور شوند که از هر موضوعی خبر و گزارش تولید می‌کنند. بنابراین مخاطبان وبلاگها از قشرهای مختلفی از اجتماع هستند که هر طیفی را شامل می‌شوند.»
این بلاگر به ایسنا گفت: «اینترنت در ایران دو مخاطب اصلی دارد، یکی مراکز علمی و دانشگاهی و دیگری جوانانی هستند که کمبود آگاهی و اطلاعات و حتا کمبودهای اجتماعی را می خواهند در دنیای مجازی جبران کنند. زمانی که وبلاگها، این دفترچه‌های شخصی وارد عرصه‌های اجتماعی و عمومی می‌شوند، به دنبال مخاطبان عمومی هم می‌گردند که درنهایت یک حس و فکر مشترکی با افراد دیگری پیدا می‌کنند. بسیاری از وبلاگ نویسان و وبلاگ خوانان در حال حاضر یک گروه خاص خودشان را تشکیل داده اند؛یک گروه اجتماعی را.»
امینی با اشاره به این که مخاطب‌شناسی یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که باید در تمام رسانه‌ها انجام گیرد، اظهار داشت: «یکی از مهم ترین ویژگی‌های ممتاز وبلاگها که باعث فراگیر شدن آنها شده، این است که سایر رسانه‌ها به طور خود خواسته از ورود به برخی حریم‌ها خودداری کرده اند، ولی وبلاگ با ثبت احوالات شخصی مخاطبان خود را نسبت به دیگر رسانه‌ها افزایش داده است.»
فرنگی، وبلاگ‌نویس: علاوه بر تولید محتوا، داشتن ظاهر مناسب در جذب مخاطب در وبلاگها موثر است
یک بلاگر، نکاتی مانند معروف بودن نویسنده، تولید محتوای مطلوب، طراحی مناسب و لینک دادن را از جمله عوامل جذب مخاطب در وبلاگها برشمرد.
آیدین فرنگی، نویسنده‌ی وبلاگ "یادداشت‌هایی برای مخاطب احتمالی" اظهار داشت: « وبلاگها دنیای گسترده‌یی دارند. گاه ممکن است وبلاگی که به هیچ وجه بین مخاطبان مطالب به اصطلاح جدی، شناخته شده نیست؛ نسبت به بسیاری از وبلاگ‌های جدی، مراجعه کنندگان بیشتری هم داشته باشد.»
وی با اعتقاد بر اینکه نمی‌توان طیف فکری و عقیدتی خاصی برای مخاطبان وبلاگها در نظر گرفت، گفت: « هر کسی که دسترسی به اینترنت دارد و غیر از سایت های تخصصی وقتی برای مراجعه به وبلاگ نیز دارد، می تواند مخاطب دنیای گسترده وبلاگ ها به حساب بیاید.»
این بلاگر تصریح کرد: « وبلاگ خوان‌ها می توانند دارای هر نوع گرایشی باشند. من معمولا وقتی برای مطالعه وبلاگ‌های طیف فکری مخالفم پیدا نمی‌کنم؛ اما گاه که سری به دنیای آنها زده‌ام دیده ام که در رونق و تعداد خوانندگان، چیزی کم از دایره وبلاگ‌های مورد علاقه من ندارند.»
فرنگی بر مبنای تجربیاتش معروف بودن نویسنده در فضای غیر مجازی را در افزایش تعداد مخاطبان موثر دانست و افزود: «همچنین علاوه بر مقوله‌ی تولید محتوا، درست مثل کار مطبوعات، داشتن ظاهر مناسب نیز دارای اهمیت بسیاری است. وبلاگی که به دلیل سنگین بودن، دیر باز می‌شود یا در آن نسبت به انتخاب حروف و اندازه‌ی آنها و رنگ صفحه و غیره توجه نشده، در جذب خواننده دچار مشکل می‌شود. وبلاگ بی‌توجه به طیف فکری یا زمینه آن، باید سبک و خوش رنگ باشد. یک طراحی بد می تواند عامل گریز خواننده ثابت به حساب بیاید.»
این بلاگر در گفت‌وگو با ایسنا ادامه داد: « برخی وبلاگ نویس ها می کوشند تا با نوشتن کامنت های خاص در وبلاگ‌های مختلف اقدام به جذب مخاطب کنند که این کار در نهایت سبب هدر رفتن بخش اعظمی از وقت نویسنده‌ی وبلاگ می‌شود و فضای تعارف‌های بیهوده را در دنیای مجازی حاکم می‌سازد.»
وی فاصله به روز رسانی را در جذب مخاطب موثر دانست و ادامه داد: « متاسفانه بسیاری از وبلاگ‌های فارسی وبلاگ‌های متروکی هستند که حتی نویسنده‌شان هم رغبت مراجعه به آنها را ندارد. اما مهم‌ترین عامل خوانده شده وبلاگها لینک هایی است که در وبلاگ های دیگر به یک وبلاگ داده می شود. اگر وبلاگی همه‌ی ویژگی‌های لازم را داشته باشد، اما کسی به آن لینک نداده باشد، خوانده نخواهد شد.»
خیری، وبلاگ‌نویس: وبلاگ، هرچه فضای باز رسانه‌یی را پایدارتر نگه دارد، مخاطبان بیشتری جذب می‌کند
یک بلاگر معتقد است که وبلاگ، هرچه فضای باز رسانه‌یی را پایدارتر نگه دارد، مخاطبان بیشتری را جذب خواهد کرد.
همایون خیری، نویسنده‌ی وبلاگ "آزاد نویس" ، در گفت‌و گو با ایسنا اظهار داشت: « آن‌هایی که کامپیوتر در دسترس‌شان هست، می‌توانند مخاطبان وبلاگها باشند. اما خوانندگان وبلاگها کسانی هستند که آنچه را در رسانه‌های عمومی نمی‌یابند، جستجو می‌کنند.»
وی با بیان اینکه نمی‌توان تقسیم بندی مشخصی برای مخاطبان در نظر گرفت، تصریح کرد: « تنها به این علت که وبلاگ هم یک رسانه است و می‌تواند بسته به محتوایش مخاطبان متفاوتی داشته باشد، حتی با کمی تغییر در طعم نوشته‌ها ممکن است نوشته‌های وبلاگی راهی به مکان‌های عمومی‌تر پیدا کنند. وبلاگ‌هایی که نویسندگانشان لطیفه پردازند، مخاطبانی از گروه‌های عمومی‌تر اجتماع دارند و چه بسا با نقل قول مستقیم یا غیر مستقیم محتوایشان را به مخاطبان برسانند.»
خیری تاکید کرد: « نگاه من به وبلاگ از جنبه‌ی رسانه‌یی است و از این جنبه قائل به دسته بندی کلی مخاطب نیستم، تنها می‌توانم بگویم نوع وبلاگ، مخاطب خاص خودش را جلب می‌کند.»
این بلاگر ابراز عقیده کرد: «وبلاگی می‌تواند جذاب باشد که راه را برای آزمون و خطا میان نویسنده یا نویسندگان با مخاطبانش فراهم کند، چیزی که در رسانه‌هایی نظیر رادیو و تلویزیون کمتر دیده می‌شود، اما روزنامه‌ها از این حیث کمی نزدیک‌ترند. تنوع وبلاگها و این که پدید آورندگانشان به بازدید کنندگان اجازه بدهند تا از بازدید کننده به نظر دهنده تبدیل شوند، خودبه خود وبلاگ را به محل تبادل نظر تبدیل می کند و این به جذابیت وبلاگ می‌انجامد.»
وی درباره‌ی علت این موضوع که در برخی موارد مخاطبان وبلاگ‌های عمومی بیشتر از وبلاگ‌های جدی و تخصصی هستند، گفت: « این را باید از دو جنبه نگاه کرد. یکی این که این رسانه‌های جدید به پدید آورندگانشان اجازه می‌دهند هویت شان را مخفی نگاه دارند و با این مخفی بودن می‌توانند به حیطه‌هایی از دانستنی‌های عمومی دست پیدا کنند و آن ها را منتشر کنند که پدید آورندگان با نام و نشان قادر به انجامش نیستند. دوم این است که هر چه رسانه‌های عمومی و رسمی از جامعه‌ی عام فاصله می‌گیرند و قادر به پاسخ دادن به نیازهای عام نیستند، رسانه های عام برای پاسخ دادن به همان نیازها خلق می‌شوند. در این شکل حتی اگر وبلاگ هم نباشد ممکن است پاسخ به نیازهای عام را در دست نوشته‌ها و شایعات پیدا کرد.»
خیری تاکید کرد: « رونق وبلاگ‌های عمومی نسبت به وبلاگ‌های تخصصی را باید در فضای خارج از حوزه‌ی وبلاگ ها و در جامعه جستجو کرد. شاید از این جنبه بشود وبلاگ ها را معادل خبرنامه‌ها فرض کرد که بیشتر برای خبررسانی از حواشی اتفاقات مهم بنا می‌شوند.»
هاشمی، بلاگر: موفقیت وبلاگ، به میزان برآوردن نیاز مخاطب بستگی دارد
یک بلاگر با بیان اینکه وبلاگ یک رسانه است با مخاطبان متفاوت و شاید خاص، اظهار داشت: « بنابراین رسانه‌یی موفق است که بتواند در برآوردن نیاز مخاطب خویش بیشترین سرعت وکامل‌ترین اطلاعات را ارایه دهد. براساس این تعریف اگر شخصی در حوزه‌ی عمومی و یا تخصصی قلم می‌زند، باید بدون توجه به عنصر زمان و مکان در کوتاه‌ترین زمان نیاز مخاطب خویش را برآورده سازد.»
علی هاشمی نویسنده‌ی وبلاگ "هنر هشتم" و مدیر روابط عمومی روزنامه قدس در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس نگاهی به وبلاگ‌های خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، اظهار داشت: « رشد اینترنت در ایران به ویژه در سال‌های اخیر و دسترسی افراد بیشتر به این رسانه موجب شده تا هم در ترکیب سنی مخاطبان و هم در نوع نگاه آنها به وبلاگ ها که متاثر از نگاه وبلاگ نویسان است تغییراتی را شاهد باشیم.»
وی ادامه داد: « شاید بتوان بیشترین رده‌ی سنی مخاطبان وبلاگ ها را سنین 18 تا35 سال دانست . از سوی دیگر تعدد سایت‌های ارایه دهنده‌ی وبلاگ رایگان و رقابت آنها با یگدیگر موجب شده تا هر کدام با روش‌های گوناگون کاربران اینترنت را به سوی خود جذب و تلاش کنند آمار بلاگرهای خود را افزایش دهند. با این توصیف می‌توان به عدد وبلاگ‌های ایجاد شده در سایت های مختلف، مخاطب نیز برای آنها تعریف کرد و با تولد هر وبلاگ تولد مخاطبانی دیگر را شاهد بود به این تعداد درصدی را نیز باید به کاربران غیر که با انگیزه‌های مختلف به جستجو در این رسانه می پردازند اضافه کرد.»
مجیدی، وبلاگ‌نویس: نوشتن مطالبی که مجالی برای طرح در رسانه‌های رسمی ندارند، ریشه‌ی محبوبیت برخی وبلاگها است
یک‌وبلاگ‌نویس معتقد است: « کمتر کاربر ایترنتی را می‌توان یافت که تعلق خاطری به وبلاگ خاصی نداشته باشد. با این همه، وبلاگ در میان کاربران اینترنتی جوان محبوبیت خاصی دارد.»
علیرضا مجیدی نویسنده‌ی وبلاگ "یک‌پزشک" اظهار داشت: « وبلاگها گستره‌یی به اندازه‌ی کل جامعه‌ی اینترنتی را پوشش می‌دهند، با این حال بسته به محتوای هر وبلاگ، مخاطبان خاصی جذب آن می‌شوند.»
وی افزود: « وبلاگ‌خوان‌ها گرایش‌های مختلفی دارند، ولی به نظر می‌رسد در حال حاضر وبلا‌گ‌خوان‌های به اصطلاح حرفه‌یی بیشتر به وبلاگ‌هایی جذب می‌شوند که یا جنبه‌ی سرگرمی داشته باشند و به انتشار اخبار حاشیه‌ای بپردازند و یا وبلاگ‌هایی را مطالعه می‌کنند که دارای مطالبی باشند که کمتر در رسانه‌های رسمی مجال مطرح شدن می‌یابند.»
مجیدی تصریح کرد: « شاید عده‌یی از اینکه وبلاگ فلان وبلاگ‌نویس که تنها به روزانه‌نویسی می‌پردازد ، محبوبیت و ترافیک زیادی یافته ، تعجب کنند ولی باید ریشه محبوبیت این نوع وبلاگها را در مطرح کردن حرف‌ها، عادات، اعتقادات و چالش‌هایی دانست که در رسانه‌های دیگر کمتر به آنها پرداخت می‌شود. با وجود این گرایش غالب ، شمار وبلاگ‌خوان‌هایی که به منظور به‌روز بودن سریع از رخدادهای اجتماعی- سیاسی و یا تحولات دنیای فن‌آوری به مطالعه وبلاگ‌های ایرانی و خارجی می‌پردازند ، کم نیست.»
این بلاگر در خصوص وبلاگ‌هایی که موفق به جذب مخاطبان بیشتری می‌شوند، به ایسنا گفت: « در درجه‌ی اول وبلاگ‌هایی که نویسندگان آنها با مفهوم رسانه آشنا باشند، حال به طور آگاهانه یا ناخودآگاه. نمی‌توان انتظار داشت که وبلاگی که به صورت خشک مقالاتی انتزاعی را منتشر می‌کند ، مخاطب زیادی بیابد.»
وی با تاکید براینکه یکی از شروط اصلی برای جذاب بودن یک وبلاگ، داشتن حرف تازه و غیرتکراری است، اظهار داشت: « جذاب شدن یک وبلاگ مؤلفه‌های بی‌شمار دیگری هم دارد مانند: روابط عمومی نویسنده‌ی آن و تعامل خوب وی با دیگر وبلاگها ، گرافیک مناسب وبلاگ ، به روز شدن منظم و...»
مجیدی در پاسخ به اینکه آیا تنوع موضوعات در وبلاگها می‌تواند عاملی برای جذب مخاطب بیشتر و یا تغییر ذائقه‌ی وبلاگ‌خوان‌ها باشد، تصریح کرد: « بله ، به گمان من هنوز در وبلاگستان فارسی به موضوعات خاصی با نگرش وبلاگی برخورد نشده است. چنانچه وبلاگ‌نویسی تخصصی هوشمندانه در وبلاگستان ایرانی متداول شود ، مخاطبان بیشتری جذب این رسانه پرتوان می‌شوند.»
وی افزود: « گمان می‌کنم گرایش به وبلاگ‌نویسی هنوز بین همه اقشار جامعه‌ی ما ، رواج نیافته است، به عبارتی بیشتر وبلاگ‌نویسان ما را لایه‌ی جوان و تا اندازه‌یی آشنا با مسایل فن‌آوری اطلاعات که اکثرا از لحاظ اقتصادی از طبقه‌ی متوسط جامعه هستند تشکیل می‌دهد. بنابراین کمتر می‌بینیم که اشخاص با تحصیلات عالیه مثلا در حد استادان دانشگاه ، وبلاگ یا سایت رسمی برای خود داشته باشند. حتی در بین همین قشر فرهیخته گاه شاهد بوده‌ام که افرادی وجود دارند که وبلاگ را تنها مختص به قشر نوجوان و جوان و ابزاری برای وقت‌گذرانی می‌دانند.»
وی با تایید این فرض که در برخی موارد، مخاطبان وبلاگ‌های عمومی بیشتر از وبلاگ‌های جدی و تخصصی هستند، مواردی از جمله سلیقه‌ی غالب مخاطبان وبلاگها، جذاب نبودن شماری از وبلاگ‌های تخصصی و محبوبیت وبلاگ‌هایی که به طرح موضوعات "ظاهرا" کم‌اهمیت روزانه می‌پردازند را دلایلی برای این امر برشمرد.
بهنام، وبلاگ‌نویس: وبلاگی که جنبه‌ی کاربردی برای مخاطب داشته باشد، بیشتر او را جذب می‌کند
به اعتقاد یک بلاگر وبلاگی که به صورت تخصصی به ارایه‌ی مطلبی بپرداید که در جای دیگری قابل دسترسی نباشد، دارای مخاطبان بیشتری است.
علیرضا بهنام، بلاگر " کارگاه " به ایسنا گفت: « در اوایل ورود وبلاگ، به دلیل پاره‌یی مسایل اجتماعی، مخاطبان خاطرات روزمره و احساساتی وبلاگ نویسان زیادتر بود، ولی امروز، این گونه مطالب مخاطب چندانی ندارند و تنها وبلاگی که کاربردی برای مخاطب داشته باشد و اطلاعات مفیدی را عرضه کند، موفق‌تر است.»
وی تصریح کرد: « مخاطبان وبلاگها بر مبنای استفاده‌یی که از آن می‌کنند، سه دسته هستند: دسته‌ی اول افرادی هستند که به لحاظ شغلی و برای گردآوری اطلاعات مورد نظرشان به صورت تخصصی مخاطب وبلاگ هستند.
گروه دوم از وبلاگ به عنوان وسیله‌یی برای کشف جهان‌های تازه استفاده می‌کنند. آنها با هدف خاصی به سراغ وبلاگ نمی‌روند مگر آن که محتوای وبلاگ به نظرشان جالب باشد و دسته سوم افرادی هستند که کاملا بی‌هدف و صرفا برای عرضه و تبلیغ آنچه که خود در فضای مجازی نوشته‌اند در این فضا گشت وگذار می‌کنند.»
بهنام با بیان این که هر یک از این گروه‌ها گرایش‌های خاص خودشان را دارند، اظهار داشت: « در مورد دسته‌ی اول، مخاطب تخصصی خواهان خواندن مطالبی است که امکان چاپ و انتشار آنها به صورت رسمی‌در رسانه‌های چاپی نباشد. گروه دومی‌که در وبلاگ به دنبال کشف فضاهای جدیدی هستند ؛ هر نوع خلاقیتی که در محتوا و شکل ارایه‌ی یک پست در وبلاگ وجود داشته باشد آنها را جذب می‌کند. همچنین برای دسته سوم که هدفی برای خواندن وبلاگ ندارند، گرایشی مطرح نیست.»
